Adı kültürümüzle asla silinmeyecek olan büyük insan
Hasan Ali Yücel için hazırlanan bu kitaba benden de bir yazı istenince, büyük
bir içtenlikle ona katılmayı kendime görev saydım. Kendisini iki kez görmek
onurunu elde etmiştim. Birinde Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesine girdiğim ilk
yıldı. Dersler için elimizde bir tek kitap yoktu. Profesörler Almanca söylüyor,
biri onu Türkçeye çeviriyor, bizde not tutuyorduk. Ben eski yazıları uzun süre
kullandığım için çabuk yazıyor ve
notlarımı onunla tutuyordum. Bir gün sınıfta yalnız olarak bu notlardan
çalışırken, o zaman Milli Eğitim Bakanlığı Müfettişi olan Hasan Ali Bey sınıfa
girip yanıma geldi. Önümde eski harflerle yazılar görünce ‘kızım yaşın ne,
başın ne, nasıl bu yazıyı kullanıyorsun’ diye sitem etmişti. Ben de çok mahcup
olmuştum.
Onu ikinci görüşüm, İstanbul Arkeoloji Müzeleri
çivi yazılı belgeler arşivine gelmesi ile oldu. Büyük bir ilgi ile
tabletler hakkında bilgi aldı. Yaptığımız işleri inceledi ve teşekkürlerle
ayrılmıştı. 33 yıllık iş hayatım da ilk ve son olarak müzeye bir bakan
gelmişti.
1923 yılında Cumhuriyet ilan edildiğin de,
Ortadoğu’yu içine alan, Avrupa’nın
ortalarına kadar uzanan ve Afrika’nın kuzeyini kaplayan koca Osmanlı
İmparatorluğun dan, Mustafa Kemal Atatürk’ün çizdiği sınırlar arasında ki
bugünkü Türkiye toprakları kalmıştı. Diğer taraftan birbiri ardınca gelen
savaşalar dan yorgun düşmüş bir millet, yanmış yıkılmış şehirler, Osmanlı
Devletinin bıraktığı ve Birinci Cihan Savaşının yüklediği borçlar, yüzde doksan
dokuzu okuma yazma bilmeyen bir halk vardı, yeni hükümetin elinde. Bunlara
rağmen borçlar bir taraftan ödenirken , eğitim, sanayi ve imar alanında büyük
atılımlar yapıldı. Borçlanmadan, paramızın değeri bir kuruş düşmeden, tren,
karayolları, kumaş, şeker, çimento fabrikaları bir biri ardına yapılıyor ve
yabancı şirketlerin elinde ki kurumlar
devletleştiriliyordu. Kısa sürede görülmemiş bir kalkınma idi bu.
Cumhuriyet devrinin en önemli atılımlarından biri
eğitim reformu olmuştur. Atatürk ‘bir ülkenin kalkınmasın da ve özgür olabilmesin
de en önemli etken eğitim ve bilimdir’ diyordu. Onun için din eğitimi yapan
medreseler kaldırılarak tek düzeyde eğitim verecek ilkokullar, liseler açıldı
(1). Yüksek okul olarak İstanbul
Üniversitesi vardı. Oda günün koşullarına göre bir eğitim vermiyordu. Gerek bu
üniversite de başlatılacak çağdaş eğitim, gerek açılması düşünülen yüksek
okullar için çeşitli alanlarda uzman yetiştirilmek üzere bir çok genç Avrupa’ya
, Amerika’ya gönderildi. Ayrıca, çocuklara ilkokul çağında uygulamalı
ders gösterebilmeleri için Almanya’ dan uzmanlar getirtilerek el becerisi olan
ilk okul öğretmenlerine kurslar açılmıştır. Elinden her iş gelen öğretmen
olarak babamın da 1926 yılında bu kursa katıldığını
hatırlıyorum. Orada hayvanları doldurma (tahnit etme), alçı, tahta işleri,
balık ağı örgüleri gibi işler öğretilmişti. 1920 yılından itibaren ilkokul
çocuklarına okumaları için çeşitli masallar ve öyküler dilimize çevirtilerek
parlak kuşe kağıtlarına bastırılmıştı. Şimdiki kitaplarımızı elime alınca hemen
onlar gelir gözümün önüne, o günkü koşullar içinde bunlar büyük fedakarlıktı.
Yazının bir bölümü ve kendi el yazısı ve daktilo
ettiği makalesini Haberde İstanbul'a vermesi bizi onurlandırdı.
Muazzez İlmiye Çığ 1996
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder