H. Kıssınger Diplomasi kitabında I. Dünya savaşı öncesi
Alman liderlerin tutumunu şu şekilde anlatmaktadır.
Alman liderleri,
komşularına kendi kuvvetlerinin sınırlarını ve Alman dostluğun yararlarını
kabul ettirmek için en iyi yolun kabadayı taktikleri olduğu kanısındaydılar. Bu
sataşma şeklinde ki yaklaşım, tam tersi bir sonuç verdi. Bir yere egemen olmak
için diplomatik bir kestirme yol yoktur, tek yol savaştır. Bu dersi Bismarck
sonrası köylü Alman liderleri ancak küresel bir felaket olduğunda öğrendiler.
Tabi Amerika hele Kıssenger sütten çıkmış ak kaşık değiller.
Diplomasi kabadayılık değil, incelik sanatıdır. Bizler
cephelerde savaş kazanıp sonuçları masada lehimize çeviremeyen bir özelliğe sahibiz.
Buda diplomasi sanatını yeterince öğrenemediğimizi gösterir.