ORTADOĞU'NUN YAPISI

   

                

    Ortadoğu da barışın sağlanması nasıl olur. Bu sorunun cevabını bulabilmek için coğrafyanın dini ve etnik yapısını incelemek gerekir.  Ortadoğu ülkeleri; İran, Irak, Suudi Arabistan, Suriye, Yemen, İsrail, Lübnan, Ürdün, Filistin, Umman, Arap emirliği, Katar, Bahreyn, Kuveyt’tir. Bu ülkelerin  önce dini yapılarını sonra etnik yapılarını inceleyelim.

DİNİ YAPI

İran:   % 90’a yakın bir kısmı Şii müslüman(% 50 den fazlası Şii Fars, % 22 den fazlası Şii inançlı Azeriler den oluşur), % 8 Sünni, % 2 diğer dinler.

Suudi Arabistan: % 85 Sünni müslümanlar ( Selefi, Vehhabi, Hanbeli, Şafi  ve Malikiler den oluşur), % 15’İ Şii müslümandır.

Suriye: % 74 Sünni müslümanlar, % 12 Nusayri (Şiilğin bir kolu), % 10 Hiristiyan, % 3 Dürzi’ dir.

Irak: % 60 Şii müslümanlar, % 30 Sünni müslümanlar, % 3 Hiristiyanlar dan oluşur.

Yemen: % 55 Sünni müslüman( geneli Şafii mezhebindendir), % 45 Zeydi’ dir.

Ürdün: % 95 Sünni müslüman, % 5 Hiristiyan

Lübnan: Nüfusunun % 59 – 60’ı müslümandır. Bu müslüman nüfusun % 60 Şii müslüman, % 40 Sünni müslüman, % 7 Dürziler müslüman nufusun içinde gösterilir. Nüfusun % 20 sini Maruni hiristiyanlar( Arap katolikleri), % 5.5 Grek ortodokslar,  % 3.4 Grek katolikler, % 3.4 Ermeni ortodokslar dan oluşur.

Bahreyn: Halkın % 98’i müslüman dır. % 55 Şii müslüman, % 45 Sünni müslüman

İsrail:  % 76 Musevi, % 16 Müslüman

Katar:  % 77.5 Sünni müslüman, % 8.5 Hıristiyan, % 14 diğer dinler

Arap Emirlikleri: % 80 Sünni müslüman, % 16 Şii müslüman, % 4 Hindu ve Hıristiyan.

Kuveyt:  % 60 Sünni müslüman, % 25 Şii müslüman, % 15 Hıristiyan ve diğer dinler.

Umman: % 75 İbadi, % 25 Sünni, Şii müslüman ve Hindu

Türkiye: % 99 Sünni müslüman ve hanefi mezhebi olarak belirtilsede bu oranın % 20 yakını alevi,  % 1.6 civarı Şii müslümanların oluşturduğu yaptırılan sivil toplum araştırmalarına dayanıyor..

Yukarıda ki dini yapı incelendiğinde;  coğrafyanın % 56’ı Sünni müslüman, % 24.6 Şii müslüman, %5.8 Museviler, % 4.13 Hıristiyanlar, % 3.4 Zeydi,  % 1.5 Maruni, % 1.53 Aleviler, % 1.23 Diğer dinler, % 0.3 Hindu, % 0.77 Dürziler oluşturmaktadır.

        ETNİK YAPI

İran: % 51 Fars, % 24 Azeri,  % 8 Gilaki veMazanderani , % 7 Kürt, % 3 Arap, % 2 Türkmenler, % 2 Lur, % 2 Baloklar

Suudi Arabistan: % 90 Arap, % 10 Afrika- Asyalı ve çeşitli milletler

Suriye: % 74 Arap, % 10 Kürt, % 4 Türk, % 2 Ermeni, % 1 Çerkez

Irak: % 75 Arap, % 18 Kürt, % 7 Türkmen, Asurlar, Ermeniler

Yemen: % 97 Arap, % 1 Güney Asyalı, % 1.2 Somali, % 0.2 Malaylar, % 0.04 Yahudiler

Ürdün: % 98 Arap, % 1.2 Çerkez, % 0.7 Türk

Lübnan: % 83 Arap, % 11 Grek

Bahreyn: % 97 Arap ( Bu nüfusun % 80 Bahreyn, % 5’i Ummanlıdır)

İsrail: % 76.4 Yahudi, % 23.6 Arap ve Yahudi olmayanlar.

Katar: % 60 Arap, % 18 Pakistanlı, % 18  Hintli, % 10 İran, % 14 Diğer

Birleşik Arap Emirliği: % 19 Emirlik halkı, % 23 Arap ve İranlı, % 50 Güney Asyalı, % 8 Diğer halklar

Kuveyt: % 84 Arap, % 15 Asya ülkesinden, % 0.8 Avrupalı, % 0.1 Afrikalı, % 0.1 Amerikalı

Umman: % 73.5 Arap, % 17 Beluci, % 3 Farsi,%2 Urdu( Pakistanlı)

Türkiye: % 84.5 Türk, % 9.02 Kürt ve Zaza,  % 0.75 Arap, % 0.28 Laz, % 0.27 Çerkez,  % 4 Türkiye Cumhuriyeti

Yukarıda ki etnik yapı incelendiğinde; coğrafyanın % 65.6 Arap, % 7.6 Asyalı, % 6.6 Türk, % 6.0 Fars, % 5.6 Yahudi, % 3.2 Kürt, % 1.26 Beluci, % 0.81 Grek, % 0.59 Azeri, % 0.51 Türkmen,  % 0.59 Gilaki, % 0.29 Ermeni, %  0.16 Çerkez, % 0.14 Lur, %  0.14 Balok, % 0.14 Amerika ve Avrupalı.

Görüldüğü gibi coğrafyanın hem etnik ve hem dini yapısı çok parçalıdır. Etnik yapı olarak coğrafyaya Arap, Asyalı, Türk( Türkmenler, Azariler dahil), Fars lar hakimdir. Bu etnik yapı içersinde % 3.2 orana sahip Kürtler için, Suriye, Irak, İran ve Türkiye’nin de içinde bulunduğu bop projesi dahilinde verilmesi planlanan toprak parçası düşünüldüğünde coğrafyanın gelecekte daha kanlı ve içinden çıkılmaz sorunlara gebe olduğunu göstermektedir. Gelecekteki karışıklıkları önlemek, bu coğrafyanın çocukların mutlu, huzurlu, savaş korkusu olmadan yaşayabilmesi için ülkelerin bir araya gelerek ortak hareket etmelidir. Bu topraklar kendi geleceğini kendi belirlemelidir.

Etnik yapı açısından coğrafyayı bir arada tutmak mümkün olamaz, çünkü % 65 orana sahip olan Araplar bile kendi aralarında anlaşamamaktadır. En iyi örneğini bu günlerde yaşamaktayız. Nüfusunun % 74 Arap olan Suriye deki olayları ve müdahaleyi Suudi Arabistan'ın desteklemesi Arap milliyetçiliğin birleştirici bir özellik olamadığının göstergesidir.

O zaman birleştirici unsur olarak geriye din kalmaktadır.Tüm ülkeler bir araya gelerek Orta doğu birliğini oluşturması gereklidir. Ortak ticaret, ortak hedefler, ortak stratejiler ve mahkemesini kurmalıdır.

Birlikte, her ülke dini yapısına göre temsilcisi bulunduracak. Mesela % 50 ve üzeri olan 3 üye, % 25 ve üzeri 2 üye ve % 10 kadar olan 1 üye. Ülkenin dini yapısına uygun olarak birlikte temsil edilme hakkına sahip olacaklar. Üç yılda bir ülkeler arası başkanlık değişecek, başkanlıkta da ülkenin din yapısına göre başkanlık ortak yürütülecek. Bu coğrafya da devlet yapısı kuvvetli ve devlet geleneğine sahip olan iki ülke Türkiye ve İran vardır. Birlik kurulamadığı için ülkelerin kimi kendisine Rusyayı, kimi Amerikayı, kimi Avrupayı arkasına alma telaşına girmiştir. Tabi bunun için verilen ayrıcalıklar ise farklı bir boyut.

Bu bölgedeki ülkeler sırf birbirlerinden çekindikleri için gün geçtikçe daha fazla silahlanma yoluna gitmektedir. 2011 yılında Dünya ‘da 85.3 milyar değerinde satış olmuş bunun % 66’ lık payını         Amerika almaktadır. Amerika’nın en çok silah sattığı ülkeler, Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, Kuveyt, B.Arap Emirlikleri gelmektedir.

Shapiro’nun ifadesiyle,  “(silah paketi) sadece İran’la ilişkili değildir. Suudilerin meşru güvenlik gereksinimlerine destek vermekle ilgilidir … (Suudiler) tehlikeli bir çevreye sahiptir ve biz onların güvenliklerini sağlamalarına ve korumalarına yardımcı oluyoruz…(Gollust, “US Confirms $60 Billion Arms Sales Package for Saudi Arabia”, s. 2.).

Suudi Arabistan kimden korkuyor, çevresinde ki tüm komşu ülkeleri Arap ve Irak haricinde ki tüm komşuları Sünni Müslümandır. El kaide oluşumundan çekindiği için silahlanıyor, El kaide’nin kurucusu, silah veren fakat sözde çatışan Amerika. Diğer ülkeler içinde durum bundan farklı değil, bu sefer düşman Sünnilerin, Şiiler oluverir. Suriye, Sünni, Şii ve Kürt bölgesi olarak üçe bölünme aşamasında. İran ise etnik yapı olarak parçalanması daha kolay olacaktır. Fars, Azeri ve Kürt olarak üç bölgeye parçalanması elzemdir. Tuzunun kuru olduğunu düşünen, Suudi Arabistan bugün değilse yarın parçalanma senaryolarına maruz kalacak. Etnik ve dini yapı olarak parçalanma olasılığı az görülmektedir. Fakat % 85 Sünni yapıyı oluşturan dini inanışı çok fazla mezheplere dayanmaktadır. Mezhepler arasında yaratılacak bir ikilem veya verilen fazla destekle en az dört bölgeye parçalanabilir.

Türkiye ve İran'ın öncülüğünde adımlar atılmalıdır. Bu coğrafyanın enerji kaynaklarını ele geçirmek için, bölmek ve korkutma psikolojisi ile istediklerini yapmakta ve yaptırmaktalar.

Türkiye’nin stratejik açıdan çok önemli bir konumdadır. Geçiş bölgesinde olmamızdan dolayı hem Ortadoğu' yu, hemde Türkiye cumhuriyetlerini bir arada tutacak güce sahibiz.

Yararlanılan kaynaklar:

İka ortadoğu raporu

ABD, Suudi Arabistan Silah anlaşması / Ferhat Pirinç

Orsam Raporu no: 32 Mart 2011

Ülkelerin tanıtım siteleri.